Nowa Europejska Przestrzeń Badawcza – plan rozwoju badań i innowacji w Europie na najbliższe lata

2020-10-02

Komisja Europejska 30 września 2020 roku przyjęła Komunikat w sprawie Nowej Europejskiej Przestrzeni Badawczej w zakresie badań i innowacji.

Oparta na doskonałości, konkurencyjna, otwarta i zorientowana na talenty Nowa Europejska Przestrzeń Badawcza ma poprawić wizerunek badań i innowacji w Europie, przyspieszyć przejście Unii Europejskiej w kierunku neutralności klimatycznej i przywództwa cyfrowego, wesprzeć jej wyjście ze społecznych i gospodarczych skutków kryzysu koronawirusa oraz wzmocnić jej odporność na przyszłe tego typu kryzysy.

Nowa ERA podkreśla potrzebę przełożenia naukowego przywództwa Europy na istotne i zrównoważone produkty, usługi, procesy i rozwiązania, które wspierają dobrobyt obywateli, gospodarczy, kształtowanie polityki i strategiczną autonomię.

Poza tym, ekosystem badań i innowacji stał się bardziej złożony i obejmuje coraz większą liczbę graczy. Podkreśla to potrzebę dalszego rozwijania nowoczesnej polityki waloryzacji wiedzy, która byłaby w stanie zmaksymalizować absorpcję innowacji przez rynek.

Ponadto w konkurencyjnym globalnym środowisku zarządzanie wiedzą i jej ochrona są ważniejsze niż kiedykolwiek. Europejska strategia waloryzacji pomoże sprostać nowym wyzwaniom związanym z cyfryzacją, otwartą nauką i otwartą innowacją.

Komunikat określa 4 strategiczne cele:

1.Priorytetowo potraktować inwestycje i reformy w dziedzinie badań naukowych i innowacji w kierunku zielonej i cyfrowej transformacji, aby wesprzeć odbudowę Europy i zwiększyć jej konkurencyjność.

Aby przynieść wymagane pozytywne zmiany i zapewnić jakość wyników, wsparcie UE musi być uzupełnione inwestycjami państw członkowskich i sektora prywatnego. Potwierdzono cel, jakim jest inwestowanie 3% PKB w badania naukowe i innowacje w Unii Europejskiej oraz zachęcono do dalszej współpracy między państwami członkowskimi, a także dostosowania wysiłków krajowych poprzez wyznaczenie celu – 5% krajowego finansowania publicznego na wspólne programy badawczo-rozwojowe i Europejskie Partnerstwa do 2030 roku.

Zasada doskonałości, zgodnie z którą najlepsi naukowcy z najlepszymi pomysłami mogą uzyskać finansowanie, pozostaje podstawą wszystkich inwestycji w ramach ERA.

2. Poprawa dostępu do doskonałych obiektów i infrastruktury dla naukowców w całej Unii Europejskiej

Inwestycje państw członkowskich w badania i innowacje pozostają nierównomierne, co przekłada się na luki w doskonałości naukowej, które należy uzupełnić. Komisja proponuje, aby państwa członkowskie, które pozostają w tyle za unijnymi średnimi dotyczącymi inwestycji w badania i innowacje w stosunku do PKB, skierowały swoje wysiłki na zwiększenie swoich inwestycji o 50% w ciągu najbliższych 5 lat.

W tym celu zostaną stworzone możliwości mobilności dla naukowców, aby uzyskać dostęp do doskonałych obiektów i infrastruktury oraz poszerzyć swoje doświadczenie, poprzez specjalne szkolenia i programy mobilności między przemysłem a środowiskiem akademickim. Aby odzwierciedlić postęp w badaniach opartych na doskonałości, państwa członkowskie pozostające w tyle za średnią UE w zakresie często cytowanych publikacji powinny zmniejszyć różnicę w stosunku do średniej UE o co najmniej 1/3 w ciągu następnych 5 lat.

3. Przenieść wyniki do gospodarki, aby pobudzić inwestycje biznesowe i rynkowe wykorzystanie wyników badań, a także wzmocnić konkurencyjność UE i jej wiodącą pozycję w światowych warunkach technologicznych.

Komisja będzie zachęcać i kierować opracowywaniem wspólnych planów technologicznych z przemysłem, które pozwolą przyciągnąć więcej prywatnych inwestycji w kluczowe projekty międzynarodowe.

Równolegle, po szczegółowym monitorowaniu, Komisja zbada możliwość opracowania ram tworzenia sieci kontaktów, które będą opierać się na istniejących podmiotach i zdolnościach, takich jak centra doskonałości lub centra innowacji cyfrowych, aby ułatwić współpracę i wymianę najlepszych praktyk do 2022 roku. Do tego czasu Komisja zaktualizuje też i opracuje zasady przewodnie, które zapewnią waloryzację i wynagradzanie innowacji, a także kodeks postępowania dotyczący inteligentnego wykorzystywania własności intelektualnej, aby zapewnić dostęp do skutecznej i przystępnej cenowo ochrony własności intelektualnej.

4. Zwiększyć mobilność naukowców i swobodny przepływ wiedzy i technologii, poprzez ściślejszą współpracę między państwami członkowskimi, aby zapewnić wszystkim korzyści z badań i ich wyników.

UE będzie dążyć do poprawy możliwości rozwoju kariery, aby przyciągnąć i zatrzymać najlepszych naukowców w Europie, a także zachęcić naukowców do podejmowania kariery poza środowiskiem akademickim. W tym celu do końca 2024 roku, we współpracy z państwami członkowskimi i organizacjami badawczymi, zapewni również zestaw narzędzi wspierających karierę naukowców. Zestaw narzędzi będzie się składał z następujących elementów:

– Struktura Kompetencji Naukowców – w celu określenia kluczowych umiejętności i niezgodności

– program mobilności wspierający wymianę i mobilność naukowców w przemyśle i na uczelniach

– ukierunkowane szkolenia i możliwości rozwoju zawodowego w ramach programu Horyzont Europa

– portal kompleksowej obsługi, umożliwiający ludziom łatwiejsze znajdowanie informacji i zarządzanie swoją nauką i karierą

UE będzie dążyć do osiągnięcia powyższych celów strategicznych poprzez 14 powiązanych ze sobą działań.

Komisja zaproponuje także, aby do pierwszej połowy 2021 roku państwa członkowskie przyjęły Pakt na rzecz Badań Naukowych i Innowacji w Europie.

Maryia Gabriel, komisarz ds. Innowacji, badań, kultury, edukacji i młodzieży, powiedziała podczas przyjmowania Komunikatu: „ Żyjemy w czasach, gdy działalność naukowa wymaga szybszej i skuteczniejszej współpracy. Musimy wzmocnić Europejską Przestrzeń Badawczą. Przestrzeń obejmująca całą Europę, ponieważ wiedza nie ma granic terytorialnych, ponieważ wiedza naukowa rośnie dzięki współpracy, ponieważ wiedzy można zaufać, jeśli istnieje otwarta kontrola jej jakości. Ma również większe szanse na osiągnięcie szczytów doskonałości i wspieranie innowacyjnego i ryzykownego przemysłu w kształtowaniu odpornej, zielonej i cyfrowej przyszłości.”