Ślad środowiskowy – od mierzenia do przewagi rynkowej
2020-08-03 Magdalena Piątek
Od firmy Bramy-Serwis z Wronek otrzymaliśmy zadanie zmierzenia śladu środowiskowego dla wymyślonej przez nią innowacji. Zadanie objęło opracowanie metodologii badań, przeprowadzenie ich i przygotowanie raportu, tak aby w sposób mierzalny pokazać wpływ ich innowacji na otoczenie. Ślad środowiskowy to był zaledwie pierwszy krok. Współpraca układała się tak dobrze, że mieliśmy też okazje wspierać firmę w poszukiwaniu klientów zagranicznych.
Firma Bramy-Serwis Dariusz Kaszkowiak zajmuje się dystrybucją, montażem oraz serwisem różnego rodzaju bram przemysłowych specjalizując się w serwisie bram szybkobieżnych. Jakiś czas temu opracowała nową technologię naprawy elektronicznych układów sterujących. Do tej pory, w przypadku uszkodzenia, części się po prostu wyrzucało. Sterowniki bram przemysłowych są skomplikowanymi urządzeniami z wbudowanymi przetwornicami częstotliwości. Kontrolują funkcje otwierania i zamykania bram szybkobieżnych w przejściach pomiędzy różnymi częściami obiektów handlowych lub przemysłowych. Układy elektroniczne tego typu są bardzo złożone, jako że poza sterowaniem pracą silnika komunikują się z licznikiem obrotów przekładni i nadzorują kilkanaście wejść różnego typu, w tym urządzenia odpowiedzialne za bezpieczeństwo podczas zamykania bramy. W przypadku awarii kontrolera trudno zidentyfikować, jaki element uległ uszkodzeniu. Powoduje to, że zamiast naprawiania wyrzuca się je jako odpad. Jednak firma Bramy–Serwis, dzięki doświadczeniu, wnikliwości i nieustannemu przekonaniu, że warto jeszcze raz spróbować, znalazła sposób na skuteczną diagnostykę.
Na początku udawało się naprawiać tylko ograniczoną liczbę rodzajów awarii. Z czasem rozbudowaliśmy zaplecze techniczne i wypracowaliśmy know-how diagnostyki nietypowych uszkodzeń. W chwili obecnej udaje się nam naprawić aż 95% sterowników, które przysyłają nasi klienci. 5% niepowodzeń wynika w większości z prób samodzielnych napraw przez serwisantów-majsterkowiczów, którzy swoimi działaniami dokonują uszkodzeń mikrokontrolera nie podlegającego wymianie. Warto zaznaczyć, że na naprawy udzielamy 12-miesięcznej gwarancji, tyle, co producenci na fabrycznie nowe urządzenia – mówi Dariusz Kaszkowiak, właściciel firmy.
Określić jakość innowacji
Firma zadała sobie pytanie: jak określić stopień, w jakim nowe rozwiązanie przekłada się na zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko? Z każdą naprawą spory układ elektroniczny jest zawracany z utylizacji i wykorzystywany ponownie jako pełnowartościowy produkt. Ten proces to praktyczna realizacja tak często postulowanego wprowadzania gospodarki obiegu zamkniętego, gdzie nie wyrzuca się tego, co wydaje się odpadem, tylko zawraca się poprzez mądre zagospodarowanie. Tym samym firma zmniejsza zarówno własny, jak i ten zostawiany przez jej klientów, ślad środowiskowy. Chodziło o to, aby zmierzyć i liczbowo wyrazić wartość tego, jak innowacyjne sposoby naprawy faktycznie wpływają na ów ślad. W tym celu firma Bramy-Serwis zwróciła się do ekspertów PPNT.
To było nietypowe zlecenie. Wiemy, że naprawa w opozycji do wyrzucania podzespołów ma ogromne znaczenie ekologiczne. Szukaliśmy ekspertów, którzy przekują naszą intuicję w twarde, naukowe dane. W PPNT podjęto się tego wyzwania – opowiada Dariusz Kaszkowiak.
Eksperci PPNT przeanalizowali kilkanaście metod pomiaru śladu środowiskowego i wybrali sposób, który najdokładniej i łatwo do wyobrażenia przedstawia korzyści środowiskowe wynikające z zastosowania nowej metody napraw. Wybrana przez nas Metoda Kluczowych Wskaźników Efektywności Środowiskowej pozwoliła przedstawić ślad środowiskowy jako ilość materiałów niebezpiecznych, które nie trafiają do utylizacji oraz ilość materiałów, które mogłyby trafić do recyklingu, ale mogą być wykorzystane bezpośrednio w dotychczasowy sposób.
Właściciel firmy Bramy-Serwis mówi: Ekologiczne wykorzystanie zasobów może być naszą przewagą konkurencyjną. Nasze podejście i skupianie się na naprawie, a nie utylizacji, jest unikatowe na polskim rynku. Dlatego liczymy, że może też przekonać do nas klientów z zagranicy. Chcieliśmy widzieć, ile dokładnie szkodliwych substancji unika utylizacji, pokazać skalę naszej innowacji i tym łatwiej przekonać do siebie nowych klientów.
Ślad środowiskowy do zmierzenia!
W laboratoriach analitycznych PPNT przeprowadziliśmy analizę składu pierwiastkowego przesłanych przez firmę układów elektronicznych. 
Skorzystaliśmy z techniki spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej całkowitego odbicia (TXRF, ang. Total Reflection X-Ray Fluorescence). Analiza wykazała obecność znaczących ilości szkodliwych pierwiastków, w tym niklu, ołowiu i chromu, a także materiałów takich jak miedź, żelazo i cyna. Ich występowanie na płytkach układów scalonych we wszystkich urządzeniach elektrycznych jest standardem ze względu na ich właściwości użytkowe. Problemem jest jednak to, że w większości takie układy są na tyle skomplikowane, że się ich nie naprawia, tylko zamawia nowe, zawierające kolejne ilości szkodliwych dla środowiska pierwiastków. Innowacja firmy Bramy-Serwis łamie ten schemat: układy mogą być wykorzystywane powtórnie, bez potrzeby transportu, przetwarzania jako materiał recyklingowany lub utylizacji.
Dzięki kompleksowej usłudze, firma Bramy-Serwis uzyskała jasną informację, jak dzięki swoim unikatowym rozwiązaniom zmniejsza wpływ przemysłu na środowisko naturalne.
Wiem, że ekoinnowacje i dbałość o środowisko mają znaczna wartość dodaną. Jako solidna firma chcieliśmy pokazać naszym klientom również konkretne liczby i wskaźniki – tłumaczy Dariusz Kaszkowiak.
Od analiz do ekspansji
Określenie śladu środowiskowego dla omawianej innowacji było ciekawym i nietypowym zleceniem. Wymagało od nas kompleksowego podejścia. PPNT specjalizuje się w usługach rozwiązujących problemy firm opartych o nowe technologie, również takich, jakich inne ośrodki naukowe nie podejmują. Idąc tym tropem, nie zatrzymaliśmy się tylko na badaniach laboratoryjnych i przygotowaniu odpowiedniego raportu dla klienta, ale wspólnie wykonaliśmy też kolejny krok, jakim było wsparcie firmy w poszukiwaniu partnerów biznesowych zagranicą. Profil firmy Bramy-Serwis trafił do sieci Enterprise Europe Network, której ośrodek działa w PPNT. Dzięki czemu będzie ona mogła łatwiej nawiązać współpracę z klientami na nowych rynkach.
Szczególnie perspektywiczne wydają się kontakty w Skandynawii oraz Niemczech, które znane są ze swojej proekologicznej polityki. Jestem bardzo zadowolony ze współpracy z PPNT. Liczę, że przełoży się ona na zwiększenie sprzedaży naszych usług – deklaruje Kaszkowiak.
Zdjęcia: Bramy-Serwis i freepik.com
Współautor: Jan Chełkowski
