Wyzwania HR-owe w startupach i rozwijających się firma technologicznych – podsumowanie raportu HR Hints

2021-03-05

PPNT dołożyło cegiełkę do tworzenia ogólnopolskiego raportu dotyczącego wyzwań HR-owych występujących w startupach i rozwijających się spółkach technologicznych. Zostaliśmy partnerem tego przedsięwzięcia, którego inicjatorem i koordynatorem jest firma HR Hints z Krakowa.

Sporządzony przez HR Hints raport, badający potrzeby HR-owe startupów, jest pierwszym tego typu raportem sporządzonym w Polsce. Raport odpowiada na potrzeby managerów oraz założycieli młodych firm, którzy borykają się w licznymi problemami w obszarze HR. Wśród tych trudności wyróżnić można np. dopasowanie kandydatów do zespołu, weryfikacja umiejętności, utrzymywanie motywacji czy rozwój liderów. Celem inicjatywy było uświadomienie ekosystemu o problemach startupowych działów personalnych oraz ukazanie wniosków dla obecnych i przyszłych zespołów firm technologicznych, aby mogły zapobiegać występowaniu tego typu problemów. W gronie partnerów przedsięwzięcia, oprócz PPNT,  znalazły się takie instytucje, jak: Startup Poland, HubHub, Krakowski Park Technologiczny, Białostocki Park Naukowo-Technologiczny, #OMGKRK, IT-Leaders, Reaktor X, Fundacja Kraków Miastem Startupów oraz Inkubator Starter.

Przedsięwzięcie to jest nam bliskie, ponieważ jako Poznański Park Naukowo- Technologiczny na co dzień wspieramy polski i europejski ekosystem stratupowy w wielu inicjatywach, także poprzez realizację międzynarodowego programu Scale-up Champions, który dedykowany jest firmom technologicznym z całej Europy. W przygotowanym raporcie nie mogło zabraknąć komentarza naszego Eksperta, dlatego też w części raportu poświęconej tematyce funkcjonowania i pracy zespołu znalazła się wypowiedź Rafała Leśniewskiego, Kierownika Działu Personalnego PPNT.

Zatem przejdźmy do kluczowych wniosków z raportu.

Uczestnicy badania

Do udziału w badaniu zostały zaproszone startupy i firmy technologiczne z każdego sektora i na każdym etapie rozwoju, co sprawia, że wyniki prezentowane w raporcie mogą być niezwykle przydatnym uzupełnieniem informacji o funkcjonowaniu ekosystemu startupowego. Wśród uczestników badania najliczniejszą grupę stanowili przedstawiciele startupów zatrudniających 5-19 osób (33% wszystkich badanych). Kolejną grupę stanowili przedstawiciele młodych firm zatrudniających 1-4 osób (25%) oraz firm liczących 20-49 pracowników (17%). Wśród respondentów najmniej licznymi grupami byli przedstawiciele podmiotów zatrudniających powyżej 50-99 osób oraz powyżej 100 osób. Autorzy raportu wskazują na pewną zależność – im większy zespół, tym więcej problemów HR-owych, dlatego najczęściej startupy zatrudniające do 50. osób wcale nie posiadają w zespole osoby odpowiedzialnej za działania z obszaru HR lub też posiadają tylko jednego takiego pracownika. Z raportu wynika także, że najczęściej zbudowanie zespołu liczącego powyżej 50. pracowników jest czynnikiem motywującym founderów i managerów do zbudowania lub powiększenia zespołu HR  w firmie. Charakteryzując uczestników badania należy wspomnieć także o dojrzałości organizacji i okresie jej obecności na rynku. W przytaczanym badaniu najliczniejszą grupę stanowiły firmy z ponad 5-letnim doświadczeniem (36% respondentów) oraz firmy z doświadczeniem wynoszącym od roku do trzech lat (28%).

Wyniki badania

Świadomość problemu

Z raportu wynika, że 70% founderów i managerów biorących udział w badaniu uważa problemy HR-owe za równie ważne jak problemy sprzedażowe, finansowe czy technologiczne spółki. Wśród badanych znaleźli się także founderzy, którzy uznali, że problemy HR-owe są nawet ważniejsze niż trudności w wyżej wymienionych obszarach funkcjonowania startupów, co wskazuje nie tylko na istotność poruszanego zagadnienia, ale także na kierunek, który jest ważny w budowaniu konkurencyjności startupów względem dużych firm. Jak wskazuje Barbara Kowalewska, CEO IT-Leaders, młode firmy technologiczne często mają problemy z proponowaniem konkurencyjnego, względem firm o ugruntowanej pozycji na rynku, wynagrodzenia. W związku z tym proponują różne rozwiązania, które mają na celu podniesienie komfortu pracy, np. elastyczny wymiar pracy, praca zdalna czy perspektywa udziałów w firmie.

Praca zespołowa

Środowisko startupowe rozumie istotę pracy zespołowej i trafnie wskazuje występujące w tym obszarze trudności. Założyciele młodych spółek technologicznych jako główne problemy w zespołach typują niską efektywność pracy, brak komunikacji między zespołami, a także brak zaangażowania i motywacji. Na co warto zwracać uwagę jeszcze na etapie rekrutacji, aby minimalizować ryzyko wystąpienia takich trudności w zespole? Przede wszystkim na umiejętności miękkie potencjalnych pracowników. Zweryfikowanie ich już na etapie rekrutacji może okazać się kluczowe dla stwierdzenia, czy potencjalny pracownik ma kompetencje pozwalające mu się odnaleźć w dynamicznym środowisku startupu, w którym praca wymaga dużej elastyczności, zdolności do adaptacji do różnych warunków, a także otwartości na różnego rodzaju sytuacje i zdarzenia.

Kierownik Działu Personalnego PPNT, Rafał Leśniewski wyjaśnia, jak ważna jest rola działów HR w zapobieganiu problemów interpersonalnych w zespołach, co dodatkowo zyskało na ważności w czasie pandemii:

 „Świadome kształtowanie środowiska pracy, które w ostatnich czasach stało się nie lada wyzwaniem, spędza sen z powiek wielu liderom. Sposób działania zespołów coraz częściej ma rozproszoną specyfikę, w której łatwo stracić z oczu wcześniej obrane cele. Stąd tak ważne zaangażowanie działów HR w moderowanie przestrzeni wewnątrzorganizacyjnej, która powinna być oparta na sprawnym przepływie informacji oraz elastycznym podejściu do samej pracy. Rozproszone struktury zespołów wymagają także zmiany sposobu zarządzania nimi oraz redefinicji obszarów takich, jak: relacje wśród pracowników, motywacja i zaangażowanie, produktywność czy efektywność.”

Skąd się biorą liderzy?

Founderzy i managerowie startupów oraz rozwijających się firm technologicznych, którzy wzięli udział w badaniu, uznali, że jako najważniejsze umiejętności, które powinien posiadać dobry manager powinno się uznawać budowanie zaangażowania w zespole, transparentną komunikację z pracownikami oraz dawanie i przyjmowanie feedbacku.

Autorzy raportu poszli o krok dalej i zapytali uczestników badania także o to, jakie kompetencje z zakresu szeroko rozumianego leadershipu chcieliby rozwijać u siebie. W odpowiedzi na to pytanie managerowie i founderzy wskazali trzy obszary: budowanie zaangażowania w zespole, identyfikację i pracę nad mało wydajnymi ogniwami firmy oraz zarządzanie różnymi typami pracowników.

Warto podkreślić, że budowanie zaangażowania w zespole zostało uznane przez uczestników badania zarówno za jedną z najważniejszych cech dobrego managera, jak i za obszar, nad którym chcieliby pracować na drodze własnego samorozwoju. Wyniki te są niewątpliwie budujące, ale i wskazujące na pewien kierunek myślenia founderów i managerów startupów oraz rozwijających się firm technologicznych, który coraz bardziej zmierza ku autentycznemu przywództwu rozumianemu jako pełną świadomość wartości zespołu i firmy. Wyniki raportu wskazują, że zmieniają się trendy, jeśli chodzi o kwestie HR-owe jako czynniki rozwoju startupów.  Founderzy i managerowie coraz większą wagę przyjmują do tego, że rola lidera jest kluczowa w procesie budowania organizacji, a co za tym idzie, niezbędne jest ciągłe zdobywanie kompetencji, które znajdą przełożenie w kulturze organizacyjnej firmy oraz jej systemie wartości.

HR-owy outsourcing

Co z HR-owym outsourcingiem? Czy startupowcy sięgają po zewnętrzne źródła HR-owego wsparcia? Jak wynika z raportu, blisko 50% startupów, których przedstawiciele wzięli udział w badaniu, nigdy nie sięgało po tego typu pomoc. Warto jednak zaznaczyć, że większość z tych firm to startuoy zatrudniające zatrudniające 5-19 osób i 1-4 osób oraz że najczęściej są to grupy, które są na rynku stosunkowo krótko. Trend ten jest odwrotny u firm zatrudniających więcej pracowników i będących dłużej na rynku – takie startupy chętniej sięgają po zewnętrzną pomoc HR-ową.

Jak wynika z przeprowadzonych badań, środowisko startupowe cechuje się rozwiniętą świadomością problemów HR-owych i ich znaczenia w prowadzeniu startupu czy rozwijającej się firmy, jednakże wciąż stosunkowo niechętnie korzysta z zewnętrznych źródeł wsparcia dla swoich działań HR. Autorzy raportu przyczyn takiego stanu rzeczy upatrują w tym, że problemy personalne postrzegane są jako delikatne kwestie, co może powodować niechęć do ujawniania szczegółów z nimi związanych przed osobami spoza struktury organizacyjnej.

Problemy HR-owe a relacje z inwestorem

Aktywnie inwestujące fundusze typu Venture Capital mogą być dla startupów nie tylko źródłem wsparcia finansowego, ale także źródłem wiedzy dotyczącej prawidłowego rozwoju spółki. W związku z tym uczestników badania zapytano także o to, czy chcieliby skorzystać z pomocy rekomendowanej przez inwestora przy wyborze wsparcia HR-owego. 26% uczestników badania zadeklarowało chęć współpracy z firmą rekomendowaną przez inwestora, a 60% respondentów wyraziło chęć współpracy z taką firmą, jednakże po dokonaniu jej wcześniejszej weryfikacji. Wyniki wskazują na to, że founderzy i managerowie darzą inwestorów dużym zaufaniem, ale jednocześnie cechuje ich duża samodzielność, co jest szczególnie cenne w pełnieniu roli liderów.

Podsumowanie

Wyniki „Raportu dotyczącego wyzwań HR-owych w startupach i rozwijających się firmach technologicznych” obrazują podejście polskiego ekosystemu startupowego do wyzwań z obszaru HR. Niezwykle dynamiczne środowisko startupowe zmienia się także pod względem podejścia do rekrutacji i przywództwa. Z pewnością warto obserwować te zjawiska i kierunek, w którym podążają startupy i rozwijające się firmy technologiczne.

Zachęcamy także do lektury całego raportu!

Raport