Zaraza ogniowa a Zielony Ład – jak wpłynie na sadownictwo?
2024-03-05
Zaraza ogniowa a Zielony Ład – jak strategia europejska wpłynie na sadownictwo?
Zaraza ogniowa to choroba bakteryjna wpływająca na jedną z ważniejszych gałęzi produkcji sadowniczej na świecie – uprawę jabłoni. Strategia Europejskiego Zielonego Ładu wpłynie na sposób zwalczania nie tylko zarazy ogniowej, ale także innych chorób bakteryjnych oraz grzybowych.
Zaplanowane w ramach Zielonego Ładu działania zakładają realizację strategii „od pola do stołu”, która ma na celu m.in. wycofanie preparatów opartych na miedzi. Takie związki są podstawowym narzędziem do zwalczania niektórych chorób grzybowych i bakteryjnych w uprawach. Powoduje to wytworzenie dużej luki w programie ochrony jabłoni przed zarazą ogniową.
To właśnie zaraza ogniowa jest najgroźniejsza i najbardziej uciążliwa do zwalczania w uprawie jabłoni. Choroba ta zyskuje coraz większe znaczenie w naszym kraju, a wywołują ją bakterie Erwinia amylovora. Dzieje się tak głównie ze względu na ocieplający się klimat oraz występowanie wysokich temperatur, a także gwałtownych zjawisk pogodowych w okresie wiosennym i letnim.
Zaraza ogniowa poraża wszystkie części nadziemne roślin gospodarzy. Jednak najbardziej niebezpieczna jest w okresie kwitnienia, kiedy to może dochodzić do masowego porażenia kwiatów. W związku z tym jest to okres najważniejszy z punktu widzenia ochrony w okresie wegetacyjnym. W dalszym przebiegu sezonu może dochodzić do infekcji wtórnych i porażenia aktywnie rosnących pędów.
Temat nowych specyfików, mających na celu załatanie luki po preparatach zawierających miedź, został poruszony na 63. Ogólnopolskiej Naukowej Konferencji Ochrony Roślin Sadowniczych przez zespół naukowców z PPNT, IO-PIB oraz Intermag.
Badania
Wykorzystując zawiązki owoców gruszy wybrano najlepsze szczepy chorobotwórczych bakterii E. amylovora. Na powierzchni plastrów gruszy zachodziła interakcja bakterii środowiskowych z patogenem.
W kolejnych etapach przeprowadzono ocenę skuteczności wyselekcjonowanych szczepów na kwiatach i pędach jabłoni w warunkach szklarniowych. W pełni rozwinięte kwiaty opryskiwano badanymi wariantami, a następnie po 24 godz. zakażono bakteriami. Skuteczność prototypowych biopreparatów dostarczonych do badań przez firmę INTERMAG Sp. z o.o. mieściła się w zakresie od 44 do 68%. Obecnie produkty na bazie wytypowanych szczepów są w fazie wdrożenia, jako efekt projektu i za jakiś czas powinny być wprowadzone na rynek.
Innym zagadnieniem podjętym w ramach zwalczania zarazy ogniowej w Instytucie Ogrodnictwa − PIB w Skierniewicach było wykorzystanie zjawiska indukcji odporności. Poszukiwane związki chemiczne miałyby być przyjazne środowisku. Prace podjęto w ramach projektu SONATA 18* we współpracy z Poznańskim Parkiem Naukowo Technologicznym Fundacji UAM. Do testów wytypowano min. różne pochodne kwasu salicylowego w formie soli sodowych, potasowych czy cholinowych oraz kwasu benzoesowego. Doświadczenia przeprowadzono na drzewkach jabłoni w szklarni, które opryskiwano dwukrotnie, a następnie aktywnie rosnące wierzchołki ich pędów zakażano przez obcięcie sterylnymi nożyczkami zanurzanymi w zawiesinie E. amylovora. Stopień porażenia przedstawiono jako procent znekrotyzowanych części pędów. Skuteczność nowych induktorów oscylowała wokół 80 do około 20%, w zależności od terminu przeprowadzanych obserwacji.