Jak budować skuteczne otoczenie Innowacyjnego Biznesu – rekomendacje
2017-02-03 dr hab. Jacek Guliński
W roku 2010 w ramach projektu „Skuteczne otoczenie Innowacyjnego Biznesu”, finansowanego przez PARP grupa polskich ekspertów*, zajmujących się zarówno naukowo, jak i praktycznie tymi zagadnieniami, z racji swojej pracy zawodowej opracowała szereg rekomendacji, które w 80% nie straciły na aktualności do dziś.
Nie wracając do przedstawionej w tej pracy diagnozy, którą podzielali nie tylko autorzy tego opracowania, ale także pracownicy nauki i praktycy, kierujący setkami ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w Polsce, chciałbym zwrócić uwagę na szereg rekomendacji, które po paru latach są nadal aktualne i mogą stanowić podpowiedzi do zmian systemowych i prawnych w tym obszarze.
Nowe wyzwania strategiczne i konieczne zmiany w polityce rozwoju składają się na rekomendacje o charakterze systemowo-strukturalnym. Rekomendowaliśmy wtedy i nadal rekomendujemy:
Budowę ram dla realizacji kompleksowej polityki innowacyjnej (proces ten został już zapoczątkowany) poprzez:
- przeprogramowanie wykorzystania funduszy publicznych, w tym środków unijnych, w związku z określeniem celów rozwojowych kraju,
- znaczące zwiększenie nakładów na B+R ze środków budżetowych
i pozabudżetowych, w tym szczególnie pochodzących od przedsiębiorców (które musi iść w parze ze zmianami instytucjonalnymi w sektorze nauki oraz zmianami mechanizmów finansowania nauki), - modyfikację metody gromadzenia danych statystycznych dotyczących innowacji
i gospodarki wiedzy przez GUS, zgodnie ze standardami OECD (obowiązek statystyczny, formatka sprawozdań przedsiębiorcy), - przesuwanie pomocy publicznej z rynków dojrzałych firm i branż na rzecz procesów założycielskich, młodych innowacyjnych przedsiębiorstw o dużej dynamice wzrostu oraz rozwoju instrumentów komercjalizacji nowych technologii,
- rozwój instrumentów, kreujących rynki na nowe technologie i usługi (mądre zamówienia publiczne),
- powołanie instytucji (lub sieci naukowej) prowadzącej w sposób ciągły badania
na rzecz rozwoju polityki naukowej i innowacyjnej, - dynamizacja prac Rady ds. Innowacyjności.
Intensyfikację kompleksowych programów wspierania innowacyjności przedsiębiorstw poprzez:
- inicjowanie współpracy, kooperacji i integracji innowacyjnego biznesu oraz partnerów w realizacji przedsięwzięć innowacyjnych,
- wypracowanie nowego podejścia do wspierania innowacyjności przedsiębiorstw opartego na doświadczeniu i dobrych praktykach gospodarek wysokorozwiniętych,
- wsparcie procesu internacjonalizacji innowacyjnych przedsiębiorstw,
- stymulację rozwoju przemysłów kreatywnych,
- usprawnienie mechanizmów dotacyjnych i tworzenie dodatkowych zachęt dla przedsiębiorstw do inwestowania w innowacje,
- dokonanie przeglądu stosowanych dotąd mechanizmów wsparcia innowacyjności na poziomie programów operacyjnych oraz ich korekty pod kątem potrzeb przedsiębiorstw i wyzwań innowacyjnej gospodarki.
Wzrost rynkowej orientacji instytucji sektora nauki i zmiany w ich zarządzaniu poprzez:
- ustanowienie szczególnych regulacji związanych z możliwością zatrudnienia nauczyciela akademickiego, zajmującego się transferem technologii i komercjalizacją wiedzy lub prowadzącego własne przedsięwzięcia gospodarcze, oparte na wiedzy,
- modyfikację zasad dystrybucji środków na badania,
- prorynkową stymulację instytucji sektora nauki oraz jej pracowników (modyfikacja oceny parametrycznej, wprowadzenie elementu dotacyjnego uzależnionego od aktywności uczelni w obszarze TT i komercjalizacji, modyfikację zasad oceny pracowników naukowych,
- wprowadzenie obowiązku wykonawców projektów B+R do promocji wyników grantu w środowisku gospodarczym,
- podniesienie zagadnień przedsiębiorczości, komercjalizacji i współpracy
z gospodarką do elementów strategicznego zarządzania uczelnią, - dalsze wzmocnienie i ustabilizowanie w strukturach uczelni akademickich ośrodków innowacji (centra transferu technologii, akademickie inkubatory przedsiębiorczości, inkubatory i parki technologiczne),
- budowę partnerskich relacji pomiędzy uczelnią a jej absolwentami – aktorami gospodarki rynkowej,
- włączenie przedstawicieli biznesu w proces kształcenia i proces dydaktyczny,
- wypracowanie przez jednostki sektora nauki zasad współpracy z rzecznikami patentowymi.
Wprowadzenie menedżerskiego systemu zarządzania programami publicznymi poprzez:
- modyfikację zasad tworzenia i zarządzania programami publicznymi w dziedzinie B+R+I,
- zwiększenie dbałości o trwałość projektów i rzeczywiste efekty ich realizacji (uelastycznienie procedur),
- zapewnienie odpowiedniej trafności doboru i skuteczności mechanizmów interwencji publicznej (zgodnej z zasadami dopuszczalności pomocy publicznej),
- uproszczenie procedur aplikacyjnych i zmniejszenie kosztów transakcyjnych realizacji programów wsparcia,
- uruchomienie programów proinnowacyjnych,
- zmianę metodyki promocji funduszy europejskich w kierunku rozwijania postaw proaktywnych i wskazywania na szansę modernizację kraju.
* Rekomendacje powstały w wyniku pracy grupy polskich ekspertów: dr Rolfa Banisha, dr inż. Roberta Barskiego, prof. dr hab. Jerzego Cieślika, dr Pawła Głodka, Krzysztofa Guldy, prof. dr hab. Jacka Gulińskiego, prof. dr hab. Jana Kocha, , dr inż. Jerzego Koszałki, Elżbiety Książek, dr inż. Karola Lityńskiego, dr Krzysztofa B. Matusiaka, Marzeny Mażewskiej, dr Magdaleny Nowak, dr Aleksandry Nowakowskiej, prof. dr hab. Krystyny Poznańskiej, prof. dr hab. Edwarda Stawasaz, Anny Tórz, dr Dariusza Trzmielaka, dr Agnieszki Turyńskiej, Marka Winkowskiego.
